Etapy rozwoju mowy dziecka

Okres melodii (0-1r.ż.)

• W 2-3 miesiącu życia niemowlę zaczyna wydawać różne dźwięki (głużenie), towarzyszące nieskoordynowanym ruchom całego ciała. Głużenie to jeszcze nie mowa ale można wyróżnić samogłoski i spółgłoski. Głużą wszystkie dzieci, także głuche. W drugiej połowie pierwszego roku życia dziecko gaworzy- mamy wtedy do czynienia z zamierzonym powtarzaniem dźwięków.

• Z końcem pierwszego roku życia dziecko dużo już rozumie, spełnia proste polecenia. Pojawiają się pierwsze wyrazy: mama, baba, tata.

Okres wyrazu (1-2 r.ż.)

• Dziecko używa już wszystkich samogłosek prócz nosowych. Ze spółgłosek wymawia: p,b,m,t,d,n,k,ś czasem ć. Pozostałe spółgłoski zastępuje innymi, upraszcza grupy spółgłoskowe.

Okres zdania (2-3 r.ż.)

• W tym czasie mowa doskonali się. Dziecko powinno wypowiadać głoski p,b,m,pi,bi,mi,f,w,fi,wi,ś,ź,ć,dź,ń,ki,gi,k,g,h,t,d,n,l. Pod koniec tego okresu mogą pojawiać się już s, z, c, a nawet sz,ż,cz,dż.

• Dziecko 3-letnie rozumie to co do niego mówimy, wskazuje części twarzy, ciała, próbuje wykonywać codzienne czynności, podaje swoje imię. Komunikuje się za pomocą zdania kilkuwyrazowego. Mówi chętnie i dużo, zadaje dużo pytań. Długość wyrazów może powodować przestawianie głosek.

Okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 r.ż.)

• Dziecko 4-letnie rozumie i wykonuje nasze polecenia także te , które zawierają wyrażenia przyimkowe: na, pod, do, w itp.; rozpoznaje kolory, odpowiada na pytania, potrafi mówić o przeszłości i o przyszłości, tworzy neologizmy. Głoski s,z,c,dz, powinny już brzmieć twardo.

• Wymawianie głosek sz,ż,cz,dż, jako s,z,c,dz, głoski r jako l nie jest jeszcze nieprawidłowością.

• Dziecko 5-letnie w swoich wypowiedziach wielozdaniowych uwzględnia kolejność zdarzeń i zależności przyczynowo-skutkowe. Potrafi opisywać przedmioty podając ich cechy i zastosowanie, zanikają nieprawidłowości gramatyczne, dziecko dokonuje autokorekty, chętnie poprawia innych.

• Głoska r wymawiana jest prawidłowo, może pojawić się hiperpoprawność – r pojawia się tam gdzie powinno być l szczególnie w wyrazach gdzie występują te 2 głoski np. Korar.

• Dziecko w 6 roku życia powinno już wymawiać sz,ż,cz,dż. Proces rozwoju języka trwa nadal, dziecko uczy się nowych wyrazów i pojęć.

mgr Barbara Marchut

Uczniowie klasy IV w ramach przygotowania do egzaminu na kartę rowerową uczestniczyli w kursie pierwszej pomocy.

Uczyliśmy się udzielać pomocy RKO oraz jak poprawnie zdejmować rekawiczki.

Co ma wpływ na wadę wymowy ?

Co ma wpływ na wady wymowy

1. Trzeci migdał – migdałek gardłowy

Migdałek gardłowy, zwany potocznie „migdałkiem trzecim” znajduje się na stropie części nosowej gardła. Zwykle obserwuje się jego rozrost między 2. a 5. rokiem życia. Między 6. a 12. migdał może posiadać znaczne rozmiary, natomiast po 13. roku życia migdałek gardłowy powinien ulec znacznemu zmniejszeniu, a nawet zanikowi.

Pierwszym objawem przerostu migdałka jest upośledzenie drożności nosa, która istotnie wpływa na zachorowalność dziecka, powodując odruchowe wspomaganie oddychania przez otwarcie ust. Głównie dochodzi wówczas do nawracających infekcji nosa, gardła, krtani i tchawicy.

Ponadto powiększony migdałek gardłowy, wypełniając nosogardło, może upośledzać drożność trąbek słuchowych, co w konsekwencji powoduje nawracające zapalenie uszu u dzieci, a w stanach przewlekłych pogorszenie słuchu.

Opisane powyżej konsekwencje zdrowotne, wynikające

z nadmiernego powiększenia migdałka, mają również wpływ na artykulację dziecka.

Dzieci z tym schorzeniem mają matowy głos o charakterze nosowania zamkniętego.

Słaby tor oddechowy wpływa na realizację głosek dźwięcznych
i bezdźwięcznych.

Natomiast niedosłuch przewodzeniowy decyduje o gorszym różnicowaniu pewnych głosek. Jeśli weźmiemy pod uwagę wady zgryzu, wynikające z nieprawidłowego oddychania, to znacznie poszerzy się grupa wad wymowy od seplenień, rotacyzmów aż po dyslalie.

Dlatego ważnym zadaniem każdego rodzica jest obserwowanie, jak dziecko oddycha. Rodzic jako pierwszy może zauważyć niepokojące objawy, świadczące o powiększeniu migdałka gardłowego, np. często uchylone usta w czasie snu, a nawet
w ciągu dnia, chrapanie nasilające się w czasie infekcji, zaburzenia słyszenia

2. Oddychanie przez usta.

Długotrwałe wyłączenie nosa jako drogi oddechowej i korzystanie wyłącznie z ust, prowadzi również do zmian w kościach twarzy, głównie szczęki, może wówczas powstać specyficzne ukształtowanie wyrazu twarzy, określane jako „twarz adenoidalna”. Podniebienie staje się wąskie i wysoko wysklepione, tzw. gotyckie podniebienie.

Oddychanie przez usta może prowadzić do powstania wad zgryzu: tyłozgryzu, zwężenia szczęki.

Zmian w klatce piersiowej. Klatka piersiowa, wskutek płytkich oddechów, staje się mało rozwinięta, płaska. Mówi się wówczas o „typie migdałkowym” klatki piersiowej.

Wdychane przez usta powietrze nie dociera do głębiej położonych pęcherzyków płucnych, krew jest mniej dotleniona. Wówczas dziecko jest zmęczone, źle sypia, chrapie w nocy.

Powietrze wdychane przez usta, jest zimne, nieoczyszczone, może wywoływać częstsze infekcje.

3. Krótkie wędzidełko podjęzykowe - konsekwencje dla zdrowia i mowy dziecka .

Wędzidełko podjęzykowe to miękki twór włóknisty, pokryty błoną śluzową, łączy w linii środkowej dolną powierzchnię języka z dnem jamy ustnej.

Uwidacznia się przy próbie podniesienia języka do podniebienia. Prawidłowo rozwinięte wędzidełko pozwala na dotarcie czubkiem języka we wszystkie zakątki jamy ustnej.

Skrócenie wędzidełka, czyli ankyloglossia, przejawia się brakiem możliwości uniesienia czubka języka ku górze, do wałka dziąsłowego. Przy próbach - czubek języka ulega silnemu przytrzymaniu przy dnie jamy ustnej, często tworząc na koronie (obrzeżu) języka serduszkowate wgłębienie.

Skrócenie to pojawia się w różnym stopniu i nasileniu - od lekkiego napięcia po silnie zgrubienie, a przez to i unieruchomienie języka.

Skrócenie wędzidełka uniemożliwia prawidłowe układanie masy języka, często język zalega w pozycji spoczynkowej na dnie jamy ustnej, uniemożliwiając szybki i efektywny odpływ śliny.

Efektem tego jest zbieranie się dużej ilości śliny pod językiem, czasem wyciekanie jej na zewnątrz, co budzi niepokój rodziców.

4. Karmienie sztuczne, ssanie smoczka

Podczas karmienia naturalnego doskonali się praca i prawidłowe napięcie języka i warg, tworzą warunki do prawidłowego zgryzu

1. Mleko nie gromadzi się w jamie ustnej, lecz jest natychmiast przesuwane do gardła za pomocą ruchów języka i mięśni dna jamy ustnej.

2. Niemowlę nie przerywa ssania przy połykaniu i oddychaniu. Jest to możliwe dzięki wysokiemu ułożeniu krtani oraz dzięki tylnemu zamknięciu jamy ustnej (zbliżenie podniebienia miękkiego
   z nasadą języka). Ssanie jest więc czynnością ciągłą o charakterze rytmicznym.

Nieprzerywanie oddechu podczas ssania ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju fizjologicznego oddychania przez nos.

Mechanizm ssania podczas karmienia sztucznego.

Podczas karmienia sztucznego mleko przedostaje się do smoczka siłą własnego ciężaru, a praca niemowlęcia polega na wyciągnięciu mleka typowymi ruchami ssącymi. Do tego celu potrzebne jest obniżenie ciśnienia w jamie ustnej, co dokonuje się poprzez cofnięcie, obniżenie żuchwy i języka, wgłębienie języka, zaciśnięcie warg i wciągnięcie policzków. Mleko zostaje wydobyte ruchami posuwistymi, przyciskającego smoczek do podniebienia. Czynność połykania wymaga przerwania oddychania.

Wady karmienia sztucznego:

1. Ssanie, połykanie i oddychanie nie zachodzą równocześnie. Aby została wykonana jedna czynność musi być przerwana druga czynność.

2. Ciągłe cofanie żuchwy utrwala tyłożuchwie fizjologiczne,
   a wciąganie policzków powoduje zwężenie szczęki i żuchwy.

3. Brak pracy mięśnia okrężnego warg i mięśni żwaczowych doprowadza w bardzo krótkim czasie do hipotonii mięśnia okrężnego warg i zakłócenia mimiki twarzy.

4. Język przyciskając smoczek do podniebienia, modeluje wysoko wysklepione tzw. podniebienie gotyckie.

5. Wysokie wysklepione podniebienie zwęża przewody nosowe
   i upośledza funkcję oddechową, prowadząc do nawykowego oddychania przez usta.

Odruch ssania powinien ustępować w 1- 2 roku życia i przejść w dojrzałą formę żucia. Podawanie smoczka przedłuża okres ssania.

Żucie to naturalna gimnastyka narządu artykulacyjnego przygotowująca do artykulacji.

mgr Barbara Marchut